Bella route

Gemaakt door: Bente en Lotte

Mascotte: Bella
Plaatsen:
1. Atelier (Interview met Hans Jouta, Zeedijk bij Ferwert) + Vogelmonument en Gemme van Burmania (beelden van Hans Jouta, Ferwert)
2. Sporthal ‘de heechfinne’ + Skeelerbaan (Ferwert)
3. Oorlogsmonument (Vrijhof in Ferwert)
4. Liudgerkerk (Ferwert)
5. Tempeltje (Zeedijk bij Marrum)
6. Wardiaan (omdat we niet genoeg informatie konden vinden over de wardiaan hebben we nog een ander monument gekozen: het Leugenbankje, Ferwert)

 

Interview met Hans Jouta

Wat is de betekenis het vogelmonument?
De onderkant van het vogelmonument bestaat uit tegels met handafdrukken van mensen die (in 2000) in Ferwerd wonen. De vogels zijn eigenlijk de oude bewoners van Ferwerd, daar staat het symbool voor. De boog waar staat symbool voor de kerk.
Waarom is het vogelmonument gemaakt?
Het is gemaakt ter gelegenheid van Simmer 2000.
Wat is simmer 2000?
Simmer 2000 was een fries evenement waar alle mensen die oorspronkelijk uit Friesland kwamen, weer naar Friesland werden gehaald voor een soort reünie.
Zit er een gedenkplaat (= een metalen plaat met gekalligrafeerde tekst, die iets bijzonders herinnert) bij het monument?
Nee, eerst wel. Die staat er nu niet meer bij.
Hoe is de plaats van het vogelmonument uitgekozen? En waarom daar?
De bewoners hebben de plaats gekozen. Maar het moest wel een beetje in het zicht staan zodat mensen (toeristen bijvoorbeeld) het ook konden zien.
Wie heeft de opdracht gegeven om dit monument te maken?
De PAFH (plaatselijke activiteiten Ferwerd & Hogebeintum.
Wat vind u ervan dat Leeuwarden culturele hoofdstad word in 2018?
Leuk! Ik denk dat er meer gaat gebeuren qua kunst etc. in Leeuwarden maar ook andere dorpen en steden in Friesland. Zoals de plannen voor een nieuwe fontein in Dokkum. Het trekt denk ik ook veel toeristen en zet Friesland een beetje op de kaart.
Doet u ook iets voor de Culturele Hoofdstad?
Ik maak met een groep andere kunstenaars een project, die we hoogstwaarschijnlijk mogen uitvoeren.
U heeft ook een monument gemaakt voor de voetbalvereniging (de wardiaan), waarom?
De voetbalclub wardy bestond toen 50 jaar, vanaf 1945 tot 1995. Dat is iets om te vieren toch?


Geeft u ook workshops?
Ja, ik heb een atelier speciaal voor workshops en cursussen ingericht. Het is aan de zeedijk bij het Noarderleech. Daar worden workshops zoals kinderkunst, schilderen, tekenen en beeldhouden gegeven.
Doet u dat alleen?
Nee, mijn vrouw Doete Jouta de Groot en Ineke van der Blom helpen mij hierbij.
Wat is uw inspiratie?
De mens en de natuur.
Wat voor materiaal gebruikt u voor uw beelden?
Brons en metaal gebruik ik eigenlijk altijd.
Als u een beeld maakt, wat voor manieren gebruikt u?
Ik gebruik hiervoor graag metaal omdat ik dit makkelijk kan bewerken. En ik gebruik de ‘cire perdue’ methode vaak. Je maakt dan een model en daar word brons ingegoten. Ook kun je brons op andere manieren bewerken zoals verhitten etc.
Maakt u alleen maar beelden in opdracht?
Nee, ik maak soms ook vrije opdrachten. Beelden die ik zelf bedacht heb dus.

 

De heechfinne en skeelerbaan

http://www.lc.nl/friesland/versleten-sporthalvloer-ferwert-vormt-risico-18964063.html

 

Sporthal de heechfinne is een mooie sporthal, de spothal staat in ferwert. Er worden veel evenementen plaatsgevonden en er wordt veel gesport. Sinds 2015 (dit jaar) is er een gloednieuwe vloer aangelegd in de sporthal, omdat de demping uit de oude voer weg was. Er worden veel sporten gedaan zoals; dans, badminton, voetbal, volleybal enz.
De sporthal werkt samen met de middelbare school Dockinga College in Ferwert.

 

Oorlogsmonument

Het monument is gemaakt door Jan van Luyn, en is er geplaatst in 1956. Jan is een Nederlandse beeldhouder en is geboren op 13 mei 1916 in Utrecht. Jan volgde een opleiding aan de kunstnijverheidsschool in Utrecht, daarna tekenles en daarna werd het al snel beeldhouden. Tijdens de tweede wereldoorlog dook Loeki Metz, een joodse medestudent bij hem onder. Zelf zat hij in het verzet en moest daardoor het laatste half jaar van de oorlog onderduiken. Loeki en Jan hebben beide de oorlog overleeft en zijn daarna kort getrouwd geweest. Vooral na de oorlog heeft hij veel beelden gemaakt. Zo ook het beeld ‘AS ’T NEDIG IS’ op het vrijhof in Ferwert.

 

Liudgerkerk Ferwert

In de eerste helft van de 19e eeuw stond hier een soort boerderij met stal en schuur, die gebruikt werd door Hendrik Braak. Hendrik Braak was geboren in Ferwerd in 1896. Hij was getrouwd met Renske Buursma en gestorven in 1967.

De kerk heeft in totaal 3 keer een (grote) verbouwing gehad. De eerste was in 1866. De tweede in 1920, waarbij de muren werden opgehoogden er werden meer zitplaatsen ingezet door galerijen te plaatsen. Het aantal zitplaatsen steeg van 572 naar 729. De derde grote verbouwing vond plaats in 2009, waarbij het aantal zitplaatsen werd verminderd doordat de kerkbanken op de begane grond werden verkocht en werden ingeruild door stoelen. Toevallig hebben ik (Bente) en mijn vader zo’n bankje gekocht en kan ik me dat nog goed herinneren. Hij staat buiten voor ons huis.

 

Het hele interieur werd veranderd in de kerk. Niet alleen het interieur van de kerk werd veranderd maar ook de naam. De kerk heette eerst de Sint Martinuskerk en is sinds 2010 het Liudgertsjerke. De kerk heeft deze naam gekregen omdat de Friese zendeling Liudger, die de eerste zendeling was uit Nederland (voor zover we weten). De grootvader van Liudger was een edelman en is gevlucht naar Luik (België), waar hij zich bekeerde tot hij christendom. Liudger is vlakbij Utrecht geboren in 742, dus hij is niet echt Fries maar heeft wel Fries bloed. Een zendeling is iemand die mensen van een ander geloof verteld over het protestantisme. Liudger heeft zijn vooropleiding gedaan bij Gregorius 2. Daarna ging hij naar York in Engeland. Er word gezegd dat hij Bonifatius heeft ontmoet (die vermoord is bij Dokkum).

De naam past goed bij de Sint Martinuskerk, die ook naar een persoon is genoemd. Namelijk Sint Martinus, die meestal Sint-Maarten word genoemd. Sint Martinus was een van de populairste heiligen in de middeleeuwen. Hij kwam uit Savaria in Hongarije rond 316. Op zijn 15e werd hij soldaat en vertrok naar Gallië, waar hij grondlegger van het katholieke christendom werd. In 371 werd hij door de bewoners van Tours tot bisschop benoemd. Daarom word hij ook wel Martinus van Tours genoemd. Hij wou het christendom nog meer verspreidden. In 397 stierf hij en werd op 11 november begraven. Daarom vieren wij op 11 november Sint-Maarten. Van zijn graf is niet veel meer over, veel van zijn botten zijn gestolen en zijn nu relikwieën.
De nieuwe naam is niet hervormd en ook niet gereformeerd, zodat samen protestants zijn benadrukt wordt. De Protestantse Gemeente Ferwert is de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk van Ferwert samen sinds 2010.

De protestante gemeente Ferwert telt ongeveer 1000 leden. De kerkgemeente organiseert ook jaarlijks een vakantiebijbelclub, waar kinderen kunnen knutselen en ze leren er allerlei dingen over het geloof. Elke zondag is er een kerkdienst en kinderclub.

Er is ook catechisatie, waar kinderen van de middelbare school samenkomen, om te praten over geloof maar ook over de rest van het leven. Je bid met elkaar, leest uit de bijbel maar je krijgt ook een werkboekje waarin opdrachten staan waardoor je de bijbel misschien iets beter begrijpt. Het werkboekje is erg modern en gaat veel over de bijbel. Maar er staan ook persoonlijkere vragen in. Door catechisatie kom je veel over god en veel over elkaar te weten. Als je meedoet met catechisatie kun je ook meedoen aan dingen zoals clubstriid (clubstrijd). Waarbij groepen (clubjes) tegen elkaar strijden met gekke opdrachten en spellen. Dit word georganiseerd door YMCA. Die onder andere ook sur5val organiseert. Ook bij deze activiteit kun je meedoen via catechisatie, en word ook georganiseerd door de YMCA. Catechisatie is dus niet zoals sommige mensen denken alleen maar saai en over de kerk, bijbel en god. Maar het is dus ook heel leuk en gezellig. Het geeft je ook de kans om contacten te leggen etc..

De kerk is lid van de PKN (Protestantse Kerk in Nederland). De PKN is een samenvoeging van de Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en De Evangelisch- Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden. Het zijn 2 Calvinistische kerken en 1 Lutherse. De kerken zijn dus niet hervormd of gereformeerd maar gewoon protestants. Eerst was de Liudgerkerk een geremofeerde kerk.

 
Dijktempel Marrum


Tussen 1963 en 1993 is hier 66 kilometer dijk op deltahoogte gebracht, als afsluiting is deze ‘tempel’ geplaatst. De 'tempel' bij Marrum staat op de Friese Waddendijk en is een deel van de dijk dat is opgetild op pilaren. Vandaar dat het dak bedekt is met gras. Ook de vorm van de pilaren is belangrijk, zij verwijzen naar de vrouw, breed in de heupen en smal in de schouders. Deze ‘tempel’ is gemaakt door de kunstenaar Ids Willemsma uit Akkrum, hij kreeg de opdracht van het waterschap Friesland. Dit is ter afsluiting van het op deltahoogte brengen van de Friese zeedijken in het kader van de landelijke Deltawerken. Het kunstwerk werd in 1993 onthuld. De kunstenaar noemt het werk zelf het presenteerblad van staal waardoor de dijk als het ware wordt opgetild.

De Tempel wordt gedragen door twaalf palen. Deze palen stellen de twaalf provincies voor. De Tempel heeft de hoogte van de oude zeedijk. Bovenop de stalen dragers ligt een dak dat uit een stuk oude zeedijk bestaat. Op het dak is tweehonderd ton klei aangebracht, dat begroeid is met hetzelfde gras als de zeedijk. De Tempel staat in perfecte harmonie met de omgeving, vooral omdat op het dak het groen van de dijk terugkeert.
Het kunstwerk is goed te zien vanaf de weg Stiens-Holwerd. De ene keer zijn er vier palen zichtbaar, de andere keer acht en dan weer tien. Het lijkt net een bewegende streepjescode. Wanneer de mensen in de Tempel staan en naar boven kijken, weerspiegelen de palen zich in het glimmend zwarte plafond. Dit krijgt hierdoor iets van een groot zwart gat.
Onlangs zijn er in de buurt van de Tempel 7 grote windmolens neergezet. Omwonenden zowel als de kunstenaar vinden dit helemaal niets. Er is nog steeds veel discussie gaande, om te kijken of het windmolenpark weer weggehaald kan worden. De rust en ruimte van het gebied wordt erdoor aangetast, en ook de uitstraling van De Tempel.

 

De wardiaan

De wardiaan is ook gemaakt door kunstenaar Hans Jouta. Hans jouta is geboren in 1966 in Holwerd. Hij heeft een opleiding gedaan aan de ABK minerva groningen. Abk minerva is een school waar beeldende kunst, vormgeving en popcultuur word gegeven. Hans staat op de lijst van bekende oud-leerlingen van de ABK minerva. Hij woont en werkt tegenwoordig in Ferwerd. Hij maakt monumenten en beelden. In 2010 heeft hij een ‘gouden Gurbe’ gewonnen, die door de Leeuwarder Courant is uitgereikt.

Toen Wardy 50 jaar bestond heeft Hans dit beeld gemaakt. Wardy is de voetbalclub van Ferwerd. Deze voetbalclub is 2 november 1945 opgericht met de naam War Dy. Later werd het pas Wardy. Wardy is een van de grootste voetbalclubs in de regio. Hij telt namelijk 250 leden. De jeugdafdeling van wardy heeft 125 leden, de helft van alle leden dus. De andere helft zijn de dames, heren en 35+ers. Wardy traint in de zomer op de Boppeslach in Ferwerd. In de winter spelen ze zaaltoernooien in verschillende sporthallen in de buurt. De kleuren van de tenues zijn groen en zwart. De sokken zijn groen, de broek is zwart en het shirt is weer groen. Bij wardy zijn er vooral vrijwilligers aan het werk, op 1 na zijn het allemaal vrijwilligers.

Het beeld is geplaatst in Ferwerd, op het platsoen aan de Hoofdstraat. Hij is er in 1995 neergezet en staat er permanent.

Het beeld is gemaakt van brons met de ‘cire perdue’ methode (waar Hans eerder ook over vertelde). De sokkel is gemaakt van baksteen en er zit een gedenkschrift in verwerkt met de tekst 1945 – De Wardiaan – 1995.

 

Het leugenbankje

Ook het leugenbankje is van Hans Jouta en staat ook in Ferwerd. Het kunstwerk is er geplaatst in 2005.

Een leugenbank is een plaats om met elkaar te praten, nieuwtjes uit te wisselen etc.. Het staat meestal openbaar en centraal. Een leugenbank is een bank in de buitenlucht, met soms een afdakje of wandjes. De leugenbank is (in ieder geval hier) erg populair. Onder schooltijd zitten er meestal oudere mensen en na schooltijd en in de avond zit er vaak hangjeugd.

Het leugenbankje in Ferwerd staat op de hoofdstraat in Ferwerd. Het staat aan de weg en tegenover het gemeentehuis, dus erg centraal. Het leugenbankje staat dichtbij de bushaltes dus word het ook wel gebruikt als bushokje.

De materialen die hiervoor gebruikt zijn, zijn hout en roestvrij staal. De constructie van het bankje is 1 paal, waar het bankje aan hangt en het afdakje op ligt. Het bankje is heel modern, omdat Hans dat graag wou. Hij zei in een interview ‘Oudere mannen die praten over vroeger op een bank die helemaal van deze tijd is.’

De bank heeft ongeveer €10000 gekost. Dit werd gefinancieerd door de gemeente, woningstichting Wonen Noordwest Friesland en met subsidies uit het Europese Plattelandsontwikkelingsprogramma.